crisis

Coronacrisisdagboek: veilige democratie mag niet op slot

vicvandijk — Tue, 21 Apr 2020 21:00:00 +0000

Coronacrisisdagboek: veilige democratie mag niet op slot vicvandijk di, 04/21/2020 - 23:00

De persoonlijke beleving van een gemeentebestuurder van Enschede in tijden van crisis

Digitaal vergaderen, maar hoe?

De lokale democratie is veilig. Vergaderingen zijn geannuleerd, zodat de democratie niet zorgt voor meer covid-19-besmettingen. Maar de democratie mag niet op slot. Dus stellen we vanuit D66 voor om digitaal te gaan vergaderen met de gemeenteraad van Enschede.

Dat kost het stadhuis meer tijd dan je zou denken. Vele multinationale bedrijven vergaderen al jarenlang digitaal met hun mensen over de hele aardbol. Maar Enschede, “stad van nu,” heeft daar nog wel wat problemen mee. Weken gaan voorbij. Mijn ongeduld groeit. Ik zie kostbare tijd wegtikken. Uiteindelijk zullen we vijf weken niet hebben vergaderd.

Voor een deel is dit wel begrijpelijk. Je moet een goede techniek zien te vinden. Dat is even werk. In deze crisistijd komt veel werk op de medewerkers van de IT-afdeling af. Dan denken mensen vooral in de kaders die ze gegeven zijn. Aangezien de raad in het verleden geen middelen voor een grootschalig videovergaderinstrument heeft gegeven, kan IT dat nu ook niet uit de hoge hoed toveren. Wel is een ander hulpmiddel voor vergaderingen met een handvol mensen beschikbaar. Maar een stuk software waarmee tientallen mensen kunnen deelnemen aan een vergadering die door nog eens honderden mensen wordt gevolgd, nee, dat is niet zo voorhanden bij de gemeente. Het antwoord van de gemeentelijke organisatie is “nee.”

Maar “nee, kan niet” volstaat niet. Want de raad kan nu middelen beschikbaar stellen. De democratie mag niet op slot immers. De gemeenteraad moet op afstand besluiten kunnen nemen. Juist in tijden van crisis. De raad houdt vol en zo wordt uiteindelijk een videovergaderinstrument geregeld: Zoom. 🎉

Den Haag past de wet snel voor ons aan

Dan hebben we nog een formeel punt. De Gemeentewet moet worden aangepast om een gemeenteraadsvergadering mogelijk te maken waar de voorzitter en 39 raadsleden niet in één ruimte zitten. De Vereniging van Griffiers, de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, de VNG-commissie Raadsleden & Griffiers en Statenlid.NU hebben hierover een duidelijke brief verzonden aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Hier ben ik erg blij mee, en ik mail meteen D66-Kamerlid Monica den Boer. We houden intensief contact over de behandeling van een spoedwet.

Een lang verhaal kort: met een week of wat is de spoedwet door beide Kamers aangenomen en van kracht. Dat is de op twee na snelste wet ooit, zo heb ik me laten vertellen. Petje af voor alle mensen in Den Haag, en daarbuiten, die hier aan bijgedragen hebben! Met deze Tijdelijke wet digitale beraadslaging en besluitvorming provincies, gemeenten, waterschappen en openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba kunnen gemeenteraden en andere volksvertegenwoordigingen digitaal vergaderen en besluiten nemen, vanaf 8 april en tot in elk geval september 2020.

Eerste digitale vergadering Centrum ging soepel

Op 21 april 2020 vond de eerste digitale vergadering van de stadsdeelcommissie Centrum plaats. Ik leidde deze digitale vergadering vanuit een bijna lege raadszaal. Dit was even wennen.😅 Ik ben trots op de raadsgriffie en de leden van de stadsdeelcommissie Centrum!👏 Iedereen had het goed voorbereid en daardoor ging het soepel. Dit filmpje heb ik gemaakt om iedereen een kijkje achter de schermen te bieden. Zet wel even je geluid aan om de sfeer goed te kunnen proeven. 🔈 Nu hadden we door de crisis erg veel agendapunten maar een volgende keer willen we ook ruimte bieden voor informeel digitaal gesprek met inwoners.

Labels

coronavirus (COVID-19)

dossier Coronacrisisdagboek

raadswerk

crisis

pandemie

Reactie toevoegen

Coronacrisisdagboek: De gemeenteraad is geen luxe

vicvandijk — Thu, 09 Apr 2020 21:00:00 +0000

Coronacrisisdagboek: De gemeenteraad is geen luxe vicvandijk do, 04/09/2020 - 23:00

De persoonlijke beleving van een gemeentebestuurder van Enschede in tijden van crisis

Ruim baan voor het college

“Het is nu crisis, geef het college van burgemeester en wethouders de ruimte om de nodige maatregelen te nemen,” en soortgelijke oproepen klinken in de gemeentepolitiek van Enschede. Begrijpelijk. “Je moet de brandweer niet storen bij het blussen van de brand.” Ik zie dat iedereen van goede wil is. Dat bewijst de sfeer tijdens de bijeenkomst van presidium en woordvoerders op 16 maart. De burgemeester zegt daar dat hij als voorzitter Veiligheidsregio vanwege de noodverordening nu veel dingen in zijn eentje besluit. Zaken waar normaal gesproken ook andere collegeleden en colleges van andere gemeenten over gaan. Hij geeft aan dat dit democratisch gezien niet goed voelt, maar nu eenmaal zo is. Zo ken ik onze burgemeester: hij is van de wet, maar ook van het hart.

Een fopspeen voor de raad

Maar dan. Ik fiets terug naar huis en dan zitten we allemaal thuis. We komen niet meer fysiek bij elkaar, dat is niet verstandig. Het opstarten van het digitaal vergaderen zal nog vijf weken duren. Ik zie dat de regering maatregelen neemt. Een uitkering voor zzp-ers en andere ondernemers bijvoorbeeld. Ik wil graag dat Enschede hier snel mee aan de slag gaat. Dus stel ik vragen.

Deze vragen belanden dan in het nieuwe “coronavragensysteem.” Alleen raadsleden kunnen deze vragen zien, de rest van de wereld krijgt hier niks van mee. Dat hoeft op zich niet erg te zijn in deze bijzondere situatie. Als de vragen maar goed beantwoord worden. Dat blijkt nogal tegen te vallen. Het coronavragensysteem is meer een fopspeen voor de gemeenteraad. Je kunt er wel hard aan zuigen, maar er gebeurt niks. Raadsleden worden hier alleen maar moe van en de stad schiet er niks mee op.

Natuurlijk snap ik het wanneer vragen niet zo snel of uitgebreid beantwoord kunnen worden als normaal. Dat vind ik geen probleem. Maar het lijkt erop dat het college probeert om de volksvertegenwoordiging koest te houden. En dat is gek. Want de gemeenteraad is geen luxe! Het begint juist bij de gemeenteraad. De democratisch gekozen volksvertegenwoordigers verschaffen het college van burgemeester en wethouders de legitimiteit, het mandaat om te besturen en belastinggeld uit te geven. Je kunt in een democratische rechtsstaat niet besturen zonder volksvertegenwoordiging. Want waar haal je dan het recht vandaan om besluiten te nemen?

Vragen over voorschotten voor ondernemers

Een voorbeeld van hoe dat dan gaat: op 22 maart stuur ik vragen over “Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (Tozo)” naar de raadsgriffie. Ik wil namelijk dat Enschede zo snel mogelijk voorschotten betaalt aan ondernemers die geen geld meer hebben voor de boodschappen. En ik wil dat we alle verstrekte Tozo-uitkeringen van het Rijk vergoed krijgen. Dit zijn de twee politieke vragen die ik indien:

Inkomensondersteuning

Ik heb de Kamerbrief “Noodpakket banen en economie” alsmede de toelichting van Divosa gelezen. De werktijdverkorting is vervangen door een “Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW).” Dit wordt uitgevoerd door UWV en hier heeft de gemeente dus niks mee van doen volgens mij.

Het Rijk voert ook een extra tijdelijke ondersteuning voor gevestigde ondernemers, zzp-ers in. Deze is geënt op het Besluit bijstandverlening zelfstandigen (Bbz) en hangt onder de Participatiewet. Het is de bedoeling dat de gemeenten dit uitvoeren, net zoals de huidige Bbz. Binnen 4 weken voor een periode van maximaal 3 maanden wordt inkomensondersteuning voor levensonderhoud verstrekt. Nu kan dat 13 weken duren. Daarbij kan er met voorschotten worden gewerkt. In samenspraak met VNG en Divosa wordt de regeling verder uitgewerkt. Gemeenten zullen volledig gecompenseerd worden voor het extra beroep op aanvullende bijstand, bedrijfskapitaal en voor uitvoeringskosten. De kosten van deze regeling kunnen oplopen tot € 1,5 tot € 2 miljard voor inkomensondersteuning (inclusief uitvoeringskosten), en € 2 miljard voor bedrijfskapitaal. Het kabinet gaat met gemeenten in gesprek hoe, zowel praktisch als financieel, zo snel mogelijk uitvoering kan worden gegeven aan deze regeling en stelt hiervoor per direct € 250 miljoen ter beschikking voor de eerste kosten.

Een paar dagen later heeft Divosa nieuwe informatie online gezet. Hierin staat dat gemeenten nu al voorschotten kunnen verlenen aan zelfstandigen, en dat nog uitgewerkt wordt hoe gemeenten financieel gecompenseerd worden. Dit leidt bij mij tot de volgende twee politieke vragen:

Gaat Enschede conform het uitgangspunt van het college “ruimhartig omgaan met gemeentelijke regels en beleid" in deze crisis voorschotten verlenen en deze mogelijkheid communiceren aan zelfstandigen?

Ik heb nog geen zekerheid dat de gemeenten de werkelijk gemaakte kosten vergoed zullen krijgen van het Rijk, ook mijn contacten in de Tweede Kamer bieden die zekerheid helaas vooralsnog niet. Wil het college zich hier nu urgent en dringend voor inspannen? Dus dat de gemeente de werkelijk verstrekte uitkeringen kan declareren bij het Rijk inclusief uitvoeringskosten? Toepassing van een verdeelmodel zoals gebruikelijk zou nadelig kunnen uitpakken voor Enschede, net zoals bij de andere uitkeringen.

Normaal gesproken stel ik dit soort vragen via de zogenaamde artikel-35 procedure. Dat zijn openbare, schriftelijke politieke vragen die ook aan de pers worden verstuurd. Nu doe ik dat dus via de coronavragensystematiek om het college de gevraagde ruimte om te besturen in crisistijd te geven. Dit helpt dan om te voorkomen dat we onnodige politieke strijd voeren. Die energie kan het college beter in de crisis zelf steken. Maar dan moeten de vragen natuurlijk wel een antwoord krijgen, want dat helpt bij de bestrijding van de crisis.

En dan loopt het mis. Op 1 april krijg ik antwoord dat mijn vragen beantwoord zijn in de brief van 25 maart 2020. Dit moet een grap zijn 🤡 want ik kan in de brief niks vinden over ondernemers en voorschotten of vergoeding van het Rijk voor Tozo-uitkeringen… […]▸ Over dat laatste heb ik inmiddels wel een antwoord gevonden in een brief van de staatssecretaris aan de Kamer. ◂ Dus mail ik de griffie weer, dat ik nog antwoord moet krijgen.

Vervolgens krijg ik twee ambtenaren aan de lijn die mij allerlei uitleg geven. Super aardig en goed, alleen dit zijn niet de mensen die over de uitkeringen en voorschotten gaan, zo merk ik algauw. Nu merk ik hoe fijn de standaard artikel 35-procedure is. Dan zoekt het college zelf uit waar ze het antwoord kunnen vinden. Nu loopt mijn zoektocht dood. En de ondernemers die een voorschot nodig hebben omdat ze geen boodschappen kunnen betalen? Ik heb nu geen idee hoe het hen vergaat, dat is nog het ergste.

Maar dan, mijn vragen zijn natuurlijk wel ergens geland. En dat blijkt: op 9 april schrijft het college in een brief aan de raad financiële voorschotten te gaan verstrekken aan ondernemers zonder geld voor dagelijkse boodschappen! Mijn wens is verhoord. Ik ben opgelucht. Was het nou zo moeilijk om dit de raad eind maart al even te laten weten?

▶️22 maart vroeg ik college Enschede om ruimhartig voorschotten te verlenen aan zelfstandigen in nood.
⏩9 april schrijft college aan gemeenteraad financiële voorschotten te gaan verstrekken aan ondernemers zonder geld voor dagelijkse boodschappen.

Gelukkig! #TOZO pic.twitter.com/PXdu1UtCrc
— Vic van Dijk (@vicvandijk) April 10, 2020

De raad was twaalf dagen lang niet geïnformeerd over de coronacrisis

Ook heel bijzonder is de formele staat van de raadsinformatie tijdens de crisis. Wanneer heeft het college voor het eerst een brief geschreven aan de raad over de coronacrisis? Dat was op 28 februari, toen de vragen van D66 werden beantwoord. Alleen is dat niet helemaal eerlijk natuurlijk, want de raad was de oorzaak van dit schrijven en de crisis was in Nederland nog niet aan de gang.

De eerste “echte” collegebrief over de coronacrisis is op 25 maart verstuurd aan de raad. Je kunt dus stellen dat het na vrijdag de dertiende maart nog twaalf dagen moest duren voordat het college van Enschede de raad informeerde over de grootste crisis in Nederland van na de Tweede Wereldoorlog. Heel bijzonder. In andere situaties zou een zeer pittig gesprek volgen wanneer de gemeenteraad zo lang onvolledig geïnformeerd is over belangrijke zaken die spelen in de gemeente.

Labels

coronavirus (COVID-19)

dossier Coronacrisisdagboek

Reactie toevoegen

Coronacrisisdagboek: Het is serieus

vicvandijk — Mon, 16 Mar 2020 22:00:00 +0000

Coronacrisisdagboek: Het is serieus vicvandijk ma, 03/16/2020 - 23:00

De persoonlijke beleving van een gemeentebestuurder van Enschede in tijden van crisis

Geen feestjes voor ons

Een buurvrouw wordt 50 en geeft een leuk feest zaterdag 14 maart. Ik bel de buurman vrijdag op om te zeggen dat we niet naar het feestje kunnen komen. Dit vinden we onverstandig voor de gezondheid. Hoe sneu dat ook is. Ik zag dat de buren al druk bezig waren met het opzetten van de feesttent. En die week had ook al een Sarah op de fiets langs de straat gestaan. Ik lees dat een arts elders in het land precies hetzelfde doet. Dat sterkt ons. ’s Avonds horen we het feestgedruis. We leven in een vrij land. Nog wel.

Liever digitaal dan fysiek overleg

Zondag hebben we digitaal fractieoverleg. Ons allereerste video-overleg ooit! Zonet is bekend geworden dat de scholen morgen dichtgaan. Het stadhuis heeft op maandagavond een fysiek overleg gepland voor fractievoorzitters en woordvoerders. We vinden dat een fysiek samenzijn niet wijs is. Dat kan ook digitaal. Maar ja, als het overleg doorgaat moet wel iemand van ons het risico nemen en erbij zijn. Onze fractievoorzitter heeft last van een kuchje en wil daarom niet gaan. Ik neem mijn verantwoordelijkheid als vice-fractievoorzitter en stap maandagavond op mijn fiets.

In opperste staat van paraatheid

De hele sfeer die dagen is koortsachtig. Ik merk dat ik in een staat van opperste paraatheid ben. Er gebeurt van alles, en de dingen die naar mijn idee moeten gebeuren, gebeuren niet. En ik kan niet alles bijsturen, dat lukt me gewoon niet. Ik ben al heel veel tijd kwijt aan het stadsbestuur op deze manier. Tegelijkertijd weet ik dat het nodig is en voel ik me gesteund in wat ik doe door allerlei mensen.

Het fietsen over de fietssnelweg F35 doet ietwat onwerkelijk aan. Ik kom weinig mensen tegen. De stad is leeg, gelukkig! Door mijn hoofd spookt steeds “afstand houden, eigenlijk wil je hier niet zijn.” In plaats van designated survivor voel me ik een soort aangewezen slachtoffer. Maar ik heb mezelf opgeworpen, laat daar geen misverstand over bestaan.

Afstand bewaren is moeilijk voor sociale wezens

Ik kom wat eerder aan bij het stadhuis om de toespraak van de minister-president te kunnen kijken. Ik vind een lege kamer met het portret van de Koning. Toepasselijk voor deze gelegenheid. Een collega-raadslid komt erbij, hij vraagt of dit mag? Natuurlijk, als we maar afstand houden, is mijn antwoord. Ik zie hoe vreemd het is om zo met elkaar om te moeten gaan. Maar het moet. De minister-president houdt een duidelijk verhaal dat de urgentie van de situatie nog eens onderstreept.

Dan ga ik naar boven, naar de raadszaal. Daar heeft de bode keurig om en om microfoontjes geplaatst. Zo is heel duidelijk dat je niet naast elkaar moet gaan zitten. De meeste fracties hebben maar één persoon gestuurd, heel verstandig om zo de risico’s te verkleinen. De burgemeester zit ziek thuis en laat zich testen op COVID-19. Vrijdagmiddag was hij nog bij bandenfabriek Vredestein op bezoek. Dat is heel belangrijk natuurlijk, maar of het verstandig was… Zo zie je maar weer, ook bij wijze mensen kan het even duren voordat de realiteit doordringt. Gelukkig vertelt Onno ons aan het begin van de bijeenkomst dat zijn coronatest negatief was.

Voordat we beginnen gebeurt er iets heel menselijks. Iets waardoor je meteen ziet wat de kracht is van een virus. Onno is digitaal in de zaal via een laptop. Hij geeft aan dat hij niet iedereen kan zien. Het blikveld van de laptopcamera is natuurlijk niet breed genoeg voor de hele zaal. Als bij donderslag staan de mensen buiten beeld op en komen kwiek het beeld binnenlopen. Een collega pakt zelfs de stoel naast mij en wil die verplaatsen naar het gangpad. Na wat verwarring kon ik duidelijk maken dat op de tweede rij nog een microfoon in het beeld van de burgemeester vrij is. Maar toch, sommige raadsleden zitten nu gebroederlijk naast elkaar. Gezellig, maar niet de bedoeling. Niets menselijks is ons vreemd. De mens is bij uitstek een sociaal wezen, zo blijkt maar weer. Het virus maakt hier dankbaar gebruik van…

Niets is wat het lijkt

De sfeer is heel bijzonder. De ernst van de situatie is voelbaar in de halflege raadzaal. De burgemeester geeft bijvoorbeeld aan dat hij niet weet hoe het allemaal zal gaan, maar dat ook dingen stuk zullen gaan. Raadsleden stellen terechte vragen en doen suggesties. Een sfeer van samenwerking heerst, dat is erg prettig. De gemeentesecretaris houdt een stapel papier omhoog en vertelt over het continuïteitsplan. Omdat ik weet dat raadsleden willen meedenken, vraag ik om het plan aan de raad te sturen. Zodra het plan af is, zegt de gemeentesecretaris. Dan zal hij het delen met de raad.

Nu blijkt voor mij dat niets is wat het lijkt. Je verwacht dat een organisatie een plan heeft voor een crisis, maar dat is dus niet zo. En wanneer de hoogste ambtenaar met een plan zwaait, blijkt het nog niet af te zijn. Later blijkt dat het plan gebaseerd is op een verwachte piekduur van de epidemie van twee weken. Tevergeefs heb ik aangegeven dat me dat een te korte inschatting lijkt. Daarmee valt de basis onder het continuïteitsplan van de gemeente Enschede weg.

Ik geef in de vergadering aan dat digitaal vergaderen met onze fractie prima ging. En dat we dat dus ook met de raad kunnen gaan proberen. Even later zegt de gemeentesecretaris dat met meer dan een handvol mensen digitaal vergaderen heel moeilijk is. Dat moet ik dan dus weer corrigeren met onze ervaring. Later zal blijken dat half Nederland overstapt op digitaal vergaderen. Dan kan de raad van Enschede dat dus ook. Na afloop bied ik de griffier aan om informatie over digitale vergaderhulpmiddelen voor hem op papier te zetten. Daar is de griffier erg blij mee. Werk aan de winkel!

Labels

coronavirus (COVID-19)

dossier Coronacrisisdagboek

Reactie toevoegen

Coronacrisisdagboek: Moeite met afstand nemen

vicvandijk — Fri, 13 Mar 2020 22:00:00 +0000

Coronacrisisdagboek: Moeite met afstand nemen vicvandijk vr, 03/13/2020 - 23:00

De persoonlijke beleving van een gemeentebestuurder van Enschede in tijden van crisis

Afstand nemen met de handen

Maandagavond 9 maart 2020, we zitten met de hele raad en college in de raadzaal van het stadhuis van Enschede. Publiek is ook aanwezig bij deze raadsvergadering. We hebben net gehoord van premier Rutte dat we beter geen handen meer kunnen schudden om de overdracht van het nieuwe coronavirus (COVID-19) te remmen. In Brabant krijgen mensen het advies niet meer naar hun werk te gaan, maar hier in Twente is alles nog normaal. De raadsvergadering verloopt op zich zoals gebruikelijk. Politiek gezien heerst een heleboel opwinding, binnen én buiten de raadzaal. Maar dat ligt aan het onderwerp van de opvang van minderjarige vluchtelingen. Nogal wat keren staan we dicht bij elkaar om moties te herschrijven. Maar we schudden de handen niet.😉 Vele schorsingen later fiets ik moe naar huis. We hebben de agenda niet eens helemaal kunnen afwerken. Maar dat ligt niet aan COVID-19. Nog niet.

Dinsdagavond 10 maart 2020, Openbare Basisschool Stadsveld aan de Elferinksweg. Samen met Hadassa Meijer presenteer ik het Open Podium. Gelukkig denk ik eraan geen handen te geven. Veel mensen zeggen dan “o ja, natuurlijk.” Verder is de vergadering heel normaal en gezellig. Later zou dit de laatste vergadering blijken te zijn van de raad van Enschede deze maand…

Kan de stadsdeelcommissie Centrum wel doorgaan?

Donderdag 12 maart 2020. Ik ben voorzitter van de stadsdeelcommissie Centrum en we vergaderen volgende week. In de ochtend stuur ik daarom een mail naar de griffie(r):

Als voorzitter Centrum voel ik me verantwoordelijk voor het welzijn van de aanwezigen bij de vergadering dinsdag 17 maart. Ik weet dat jullie bezig zijn met covid-19 en de raad. Deze mail even specifiek over Centrum, maar wellicht helpt het ook voor andere vergaderingen zoals maandag de stedelijke commissie.

Willen jullie nadenken over waarom Centrum wel of niet kan doorgaan? En als het doorgaat, moeten we zaken aanpassen? Een vriend wees mij op het volgende document:

https://www.veiligheidsberaad.nl/2020/03/11/bestuurlijk-afwegingskader-evenementen-covid-19/

Ik zie hierin zaken staan zoals “Hoe vaak wordt er luid gesproken, geschreeuwd, of gezongen bij het evenement?” Het kan dus verstandig zijn op te roepen om emoties binnen de perken te houden. […]

Ook “Als het in een afgesloten ruimte is, is die goed geventileerd?” lijkt me belangrijk.

Ik bedacht me nog, is het zinvol de microfoons extra aandacht te geven? Schoonmaken, desinfecteren, helemaal niet gebruiken, hoesje eromheen?

Jullie kunnen vast nog meer dingen bedenken. Lijkt me goed om te bedenken wanneer we de actuele situatie bekijken, wegen en een beslissing nemen omtrent het doorgaan van de bijeenkomst. Wie weet wat volgende week speelt…

Later hoor ik dat een ziekenhuis in Rotterdam het personeel het advies geeft om situaties met verhoogd risico te mijden, zoals bijvoorbeeld politieke bijeenkomsten. Ik stuur daarom aan het begin van de middag nog een mail naar de griffie(r) met de opmerking dat medici niet meer naar onze vergaderingen kunnen komen. En de Universiteit Twente had die dag ook een evenement met medici afgeblazen. Dit geeft te denken; het is van belang dat iedereen die wil, bij een vergadering van de raad kan zijn. Bijvoorbeeld om in te spreken.

Donderdagavond neem ik een besluit

In de namiddag krijgt Nederland het advies om bij ziekte thuis te blijven. En alle evenementen met meer dan 100 mensen worden afgelast. Ook theaters, musea en sportclubs sluiten. Ik denk tijdens mijn avondeten even goed na. Nu weet ik het zeker, ik gelast de vergadering van Centrum af. Wanneer het bepaalde groepen mensen om gezondheidsredenen afgeraden wordt om naar een bijeenkomst te gaan én bijeenkomsten van meer dan 100 mensen worden geannuleerd, vind ik het niet wijs om bij elkaar te komen voor een stadsdeelcommissievergadering. De dingen die we daar bespreken kunnen wel even wachten, in het belang van onze gezondheid. Ik mail meteen om 18:30 de griffie en ik zet de burgemeester in CC. Ook voeg ik nog een onheilspellend artikel van Nieuwsuur toe. De Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie schrijft dat Nederland nu moet doorpakken en dat “militaire besluitvaardige structuren” nodig zijn. Ik voel aan dat meer op komst is.

Donderdagavond ben ik bij de fractievergadering op het stadhuis. We denken allemaal dat dit voorlopig de laatste keer is dat we mekaar in het echt zien. Bijzondere sfeer. Mijn fractiegenoten zijn het met me eens dat de raad niet meer bij elkaar moet komen. Fijn om deze steun te ervaren. Want ik kan nog zo zeker zijn van mijn zaak, ik ben niet alleen op de wereld.

Vrijdag de dertiende: sociale afstand nemen

Vrijdag 13 maart 2020. Geen grap, het is echt vrijdag de dertiende. Om elf uur ’s ochtends ploft een persbericht in mijn mailbus. Na lezing ontplof ik zelf. Ik ben dermate woest dat mijn vriend me lief vraagt om alsjeblieft eerst rustig mijn gebakken ei op te eten. O ja, natuurlijk. ☺️🍳

Het oorspronkelijke persbericht meldt dat alle vergaderingen van de raad vanaf nu plaatsvinden in de raadszaal zonder publiek. Wat! Zonder overleg met mij als voorzitter Centrum besluit de burgemeester om vergaderingen door te laten gaan. Terwijl ik juist aangegeven heb te willen annuleren. Bizar.😫 Ik voel mij gepasseerd, niet serieus genomen. Hoe kan het dat de mensen van het stadhuis nog altijd niet doorhebben wat er nu gebeurt in het land? We moeten echt meer denken aan de gezondheid van iedereen!

Na een paar telefoontjes van mij wordt de verwarring alleen maar groter. Niemand weet meer wie waarom wat heeft besloten. Over een hoge ambtenaar hoor ik zelfs de uitspraak dat “mensen zich niet zo moeten aanstellen.” Nou ja zeg! Dan moet ik maar escaleren tot het hoogste niveau. Ik doe weer wat ik eerder deed, en plant een zaadje. Maar nu ben ik écht woest. En dan niet woest op een bepaalde persoon, maar woest om de dommigheid, het onbegrip dat letterlijk mensenlevens kan kosten.

Tegelijkertijd denk ik, ik ben wel de voorzitter Centrum. Iedereen kijkt naar mij tijdens de vergadering. Iedereen houdt mij verantwoordelijk. Terwijl ik het onverstandig vind om te vergaderen. Tijd voor actie! Ik pak de telefoon en besluit met de secretaris van de commissie Centrum de vergadering af te gelasten. Dat doe ik met de volgende tekst. Die tekst moet ik helemaal zelf verzinnen, want ondanks al mijn inspanningen is in de organisatie nog geen tekst beschikbaar. Met trillende vingers zit ik te tikken, want ik wil geen fouten maken en de boodschap moet in één keer goed overkomen:

Geachte geadresseerde,

Als uw voorzitter Centrum heb ik besloten de vergadering van de stadsdeelcommissie Centrum dinsdag 17 maart 2020 te annuleren. Het coronavirus (COVID-19) maakt nu dat ik de gezondheid van deelnemers aan de vergadering heb afgewogen tegen het belang van de besluiten die op de agenda staan. Aangezien de landelijke overheid en ons eigen college van B&W bijeenkomsten die niet strikt noodzakelijk zijn afraden valt deze balans ruim uit naar afgelasting van de vergadering. In deze fase van de virusuitbraak is het noodzakelijk dat de infecties geleidelijk optreden zodat onze gezondheidszorg zoveel mogelijk mensen kan helpen. Wij kunnen dus met de annulering van vergaderingen bijdragen aan de gezondheid van velen.

Zodra bekend is wanneer bijeenkomsten weer kunnen plaatsvinden zal ik uiteraard met de commissiegriffier bekijken hoe de besluitvorming snel kan worden opgestart.

Namens de voorzitter, de heer Vic van Dijk, […]

Gelukkig reageren de raadsleden goed. Iedereen begrijpt dat we niet bij elkaar moeten willen komen nu. Een dag later is dat nog niet overal doorgedrongen. Op Twitter steek ik een collega uit Hengelo nog een hart onder de riem. Ik vind het zo erg dat mensen door sommige gemeenten worden gedwongen een afweging te maken tussen hun democratische plicht en de gezondheid van zichzelf en anderen.

Wiert, ik geef je groot gelijk. Gisteren heb ik de stadsdeelcommissie Centrum van de gemeenteraad van Enschede geannuleerd. Om bij te dragen aan ieders gezondheid.
Rotterdam, Amsterdam, Zoetermeer en vast nog meer wijze gemeenteraden annuleren hun vergaderingen. #ikblijfthuis pic.twitter.com/MgbNb8Fo0J
— Vic van Dijk (@vicvandijk) March 14, 2020

De gemeente Enschede heeft het gewraakte persbericht later alsnog aangepast. Oef, dat liep gelukkig met een sisser af. Komende week komen we niet bij elkaar, gelukkig, zeg ik opgelucht. Maar wel met pijn in mijn democratisch hart.

Labels

coronavirus (COVID-19)

dossier Coronacrisisdagboek

crisis

pandemie

raadswerk

Reactie toevoegen

Coronacrisisdagboek: Is roepen mijn beroep?

vicvandijk — Mon, 09 Mar 2020 22:00:00 +0000

Coronacrisisdagboek: Is roepen mijn beroep? vicvandijk ma, 03/09/2020 - 23:00

De persoonlijke beleving van een gemeentebestuurder van Enschede in tijden van crisis

Lachen om een virus in de raad

Maandagmiddag 2 maart 2020. Ik drentel door het stadhuis omdat mijn afspraak nog vijf minuutjes bezig is met iets anders. Aangekomen bij de burelen van de raadsgriffie groet ik een aantal medewerkers. Dit zijn de mensen die dag in, dag uit, avond aan avond, werken voor de 39 volksvertegenwoordigers van Enschede. “Is de griffier al druk bezig met het bedenken van scenario’s voor de uitbraak van het coronavirus (COVID-19)?” vraag ik aan de griffiemedewerkers. Mensen lachen wat en vragen wat ik precies bedoel.

Ik leg uit dat we straks in een situatie kunnen komen met raadsleden die deze besmettelijke ziekte hebben. Of dat raadsleden de deur niet uit mogen omdat ze in contact geweest zijn met iemand die het coronavirus onder de leden had. Dan kunnen deze mensen niet met goed fatsoen bij een raadsvergadering zijn. En dus gaat hun stem dan verloren. De stemverhouding is dan anders dan hoe de kiezer bepaald heeft. Voorstellen waar normaal gesproken een meerderheid voor is in de raad, kunnen worden weggestemd. En daar is niet veel voor nodig. Laatst nog hadden we evenveel voor- als tegenstemmers bij een amendement over de Mobiliteitsvisie omdat niet alle 39 raadsleden aanwezig konden zijn.

“Ja, en dan wat?” wordt mij gevraagd; “Als jij te ziek bent om naar de raadsvergadering te komen gaat de vergadering toch ook gewoon door?” Ik antwoord dat het coronavirus een uitzonderlijke situatie kan vormen. De raadsvergadering zou niet door moeten gaan op het moment dat leden mogelijk besmettelijk zijn. Want dan zijn de stemverhoudingen anders. Het zou toch raar zijn wanneer de raad door een virus totaal andere besluiten neemt dan normaal. En het lijkt mij heel onverstandig wanneer alle raadsleden naar een vergadering komen en dan elkaar gaan besmetten.

Ik heb behoorlijk wat hilariteit veroorzaakt bij de raadsgriffie op deze maandagmiddag begin maart. Ik krijg een spervuur aan verbaasde reacties en ook wel “niks aan de hand” reacties. Ik voel me als een roepende in de woestijn maar ik ga door met praten. Ik doe mijn best om mensen aan het denken te zetten over wat misschien komen gaat.

Serieus contact met de raadsgriffier

Niemand weet, ook ik natuurlijk niet, dat twee weken later alle vergaderingen zijn afgelast vanwege het coronavirus. Ook de raadsvergaderingen, omdat de deelnemers elkaar anders kunnen besmetten. Nu is dit voor sommigen nog ondenkbaar. Nu lachen de ambtenaren in het stadhuis vooral. Sterker nog, ik word zelfs een beetje uitgelachen, geloof ik. Maar goed, daar kan ik tegen. Ik zeg de collega’s dat ik de griffier nog zal mailen hierover. Dat vinden de griffiemedewerkers een mooi plan. Ik meen enig vermaak te horen bij hen. “O, wat een werk krijgt onze baas hiermee op zijn bordje,” zullen ze misschien denken.

Een uurtje later mailt de griffier mij hoe één en ander wettelijk in elkaar zit. De raad zal zelf moeten besluiten dat een vergadering niet doorgaat. Een afwezig raadslid kan niet worden vervangen of iets dergelijks. De griffier vraagt nog aan de helpdesk van de VNG hoe te handelen in het geval van een coronacrisis. Het antwoord hierop zal nogal lang op zich laten wachten.

Mooi, ik heb hier gelukkig een zaadje kunnen planten om de ondersteuners en adviseurs van de gemeenteraad van tevoren te laten nadenken. Ik weet dat je in de politiek zoiets van tevoren moet overdenken. Want wanneer het zover is, is alles politiek. Dan kijken mensen eerst naar wie niet aanwezig kunnen zijn voordat ze een standpunt innemen. Nu kun je dat nog neutraal doen. Ik tik diezelfde maandag 2 maart nog een tweede mailtje aan de griffier met daarin ondermeer:

“Dan hebben we nog de situatie dat een raadslid van de GGD of RIVM of hoe dat ook werkt niet in contact mag komen met andere mensen. Omdat hij/zij COVID-19 heeft of in contact is geweest met een patiënt. Stel nu dat dat raadslid naar de raad kan en wil komen; niet ziek dus of niet te ziek om te komen. Maar vanuit de GGD of zo mag dat niet, omdat hij/zij dan mogelijk anderen besmet. Wat dan te doen? Stel de stemming hangt erom (om het maar even scherp te maken). Hier botsen twee wettelijke/morele plichten.

Ook in de praktijk lijkt me dit lastig: stel ik ben (mogelijk) besmettelijk en ik ga naar de raad omdat ik persoonlijk vind dat de democratische plicht voorgaat. Hoe zullen de anderen in de zaal reageren? Die lopen dan risico. Lopen ze weg? Dan gaat de vergadering ook niet door... ”

Ik stuur de griffier een dag later nog een interessant artikel uit the Economist dat de urgentie van COVID-19 goed aangeeft.

The Economist | Going global: The virus is coming. Governments have an enormous amount of work to do https://t.co/z73zyo6q1u
— Patricio V. Marquez (@pvmarquez1956) March 1, 2020

Het weekeinde erna lees ik (wederom in Economist) dat mensen die niet doorbetaald worden wanneer ze ziek zijn veelal dan toch met griep naar hun werk gaan. Dat is vergelijkbaar met de gemeenteraad! Psychologisch kan het zo werken dat zieke raadsleden toch naar de vergadering komen. Niet vanwege geld, maar omdat ze willen dat hun voorstellen niet weggestemd worden.

"One study found that, in epidemics, guaranteed sick pay cuts the spread of flu in America by 40%." An interesting input into the pay / no pay discussion around 2 weeks of self isolation @ibec_irl https://t.co/rJIDJx1l9S
— Jean Callanan (@JeanCallanan) March 6, 2020

Ik mail de griffier:

“Dit fragmentje uit the Economist van deze week biedt een aardige inkijk in de psychologie van mensen. Vertaald naar de raad: wanneer je tevoren geen duidelijkheid geeft over het annuleren van de raad wanneer een raadslid of meerdere raadsleden (mogelijk) besmettelijk zijn, zullen zij wellicht zich niet laten testen of toch komen wanneer dit voor de stemmingen verschil maakt. Met alle gevolgen van dien...”

Maandag 9 maart 2020 antwoordt de griffier mij dat hij een aantal scenario’s uitwerkt en deze meeneemt naar de burgemeester. Dit stelt mij voor nu gerust. In een week tijd is de griffie uitgelachen. De griffiemedewerkers werken nu aan scenario’s voor de omgang met de besmettelijke ziekte COVID-19. Mooi, daar was het me om te doen. Het was wel even roepen tegen de stroom in voor mij. Blijkbaar hoort roepen bij mijn beroep als raadslid. Graag gedaan. 😉

Labels

dossier Coronacrisisdagboek

coronavirus (COVID-19)

crisis

pandemie

raadswerk