Bij verkiezingen wil je snel en gemakkelijk kunnen stemmen. Ook bij een grote opkomst. Daarom is het van belang dat de gemeente een passend aantal stembureaus opent. In deze blog kijk ik terug op de vermindering van het aantal stembureaus in Enschede in 2015.
Opkomsten sinds 2010
De opkomst bij de verkiezingen in heel Enschede sinds 2010 heb ik in onderstaande grafiek gezet. De volgende verkiezingen staan in de grafiek:
- GR2010: gemeenteraadsverkiezingen 2010, 3-3-2010
- PS2011: Provinciale Statenverkiezingen 2011, 2-3-2011
- TK2012: Tweede Kamerverkiezingen 2012, 12-9-2012
- GR2014: gemeenteraadsverkiezingen 2014, 19-3-2014
- EP2014: Europees Parlementsverkiezingen 2014, 22-5-2014
- PS2015: Provinciale Statenverkiezingen 2015, 18-3-2015
- TK2017: Tweede Kamerverkiezingen 2017, 15-3-2017
- GR2018: gemeenteraadsverkiezingen 2018, 21-3-2018
De opkomst voor bijvoorbeeld Europees Parlement of Provinciale Staten verschilt altijd behoorlijk van die van de Tweede Kamer. Dat zie je aan de verschillende niveaus van de verschillende gekleurde symbolen. In bovenstaande grafiek is duidelijk te zien dat de verkiezingen voor het Europees Parlement een dieptepunt vormden. Een kleine 31 % van de kiezers nam de moeite om in mei 2014 te gaan stemmen. Overigens waren de kiezers twee maanden eerder ook al naar het stemlokaal gegaan voor de gemeenteraadsverkiezingen 2014.
Minder stembureaus in 2015
De gemeente dacht daarom dat Enschede in 2015 wel met minder stembureaus toe kon. Na politieke vragen beweerde het college dat slechts gekeken was naar mogelijkheden om stembureaus efficiënter te benutten en kosten te besparen.
En wat deden de inwoners van Enschede nu werkelijk bij de verkiezingen in 2015? Meer inwoners besloten te gaan stemmen dan met de Europese verkiezingen in 2014! De totale opkomst van de Provinciale Statenverkiezingen 2015 steeg naar 41 %. Dus in 2015 kwamen ongeveer net zoveel kiezers stemmen als bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014.
Maar let wel, in 2014 waren meer stembureaus open dan in 2015. Achteraf vind ik het dan ook vreemd dat zo sterk in het aantal stembureaus is gesnoeid in 2015. Alhoewel ik dan weer niet weet hoezeer het tot langere wachttijden bij de stembureaus heeft geleid voor de kiezers in 2015. In elk geval blijkt hieruit: de opkomst van tevoren inschatten is gewoon heel erg lastig!
Opkomstkaarten
De feiten zijn ook goed te zien op de kaart van Enschede. De interactieve opkomstkaart van de gemeenteraadsverkiezingen 2014 in Enschede:
Vergelijk deze kaart uit 2014 met onderstaande kaart van de Provinciale Statenverkiezingen 2015. Dan zie je een kleiner aantal stembureaus. Je kunt overigens klikken op bijvoorbeeld een stembureau voor de naam en het aantal stemmen.
Maar net zoals in de grafiek, zie je dat de opkomst bij de bureaus ongeveer net zo groot is als in 2014. Bij sommige bureaus is de opkomst zelfs wat groter dan tijdens de gemeenteraadsverkiezingen 2014. Dit verbaast mij wel. Want minder bureaus bij dezelfde opkomst kan langere wachttijden betekenen voor de kiezers. Het is dan ook de vraag of vermindering van het aantal stembureaus wel zo handig was.
Moeilijk om opkomst in 2019 te voorspellen
Niemand weet hoe hoog de opkomst zal zijn bij de verkiezingen voor Provinciale Staten en het Europees Parlement in 2019. Maar we zien in de grafiek wél een duidelijke trend omhoog in Enschede. Ter illustratie de kaart van de opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen 2017:
Overigens zijn hier opkomsten groter dan 100 % (1) zichtbaar. Dat komt doordat in Enschede iedereen vrij is om te gaan stemmen bij een stembureau naar keuze. Dat maakt het begrip “opkomst” voor een bepaald stembureau tot een begrip van relatieve waarde.
Meer weten?
Wil je meer weten over de analyse van verkiezingsuitslagen per stembureau in Enschede of elders? Stuur me dan even een berichtje.
